شپش سر

شپش چيست؟

در مقاله اي از سايت داروخانه مهتاطب آمده است كه شپش ها حشرات كوچكي هستند كه مي توانند روي پوست موي افراد زندگي كنند و باعث خارش  مي شوند.

اين حشرات از خون افراد تغذيه مي كنند و خارش ايجاد شده توسط آنها ناشي از تزريق بزاق اين حشرات به داخل پوست است كه قبل و در حين خونخواري انجام مي دهند.

به طور كلي 3 نوع شپش وجود دارد:

1. شپش سر: روي پوست و موي سر زندگي مي كند.

2. شپش بدن:مي تواند روي لباس هايتان هم زندگي كند و از آنجا از روي سطح تغذيه كند (اين نوع از شپش ها نادر است).

3. شپش ( ت ن ا س ل ي ):اين نوع برروي ناحيه مودار ( ت ن ا س ل ي ) – زير بغل، سبيل، ابرو، ريش و... زندگي مي كند.

شپش ها پرواز يا پرش نمي كنند و از طريق تماس مستقيم مثلا سر به سر فرد آلوده به ديگران منتقل مي شود و يا مي تواند از طريق لوازم شخصي مثل شانه، كلاه، روسرس و شال (بيشتر لوازمي كه مستقيما با موي سر تماس دارند) منتقل شود.

چگونه بفهمم شپش دارم؟

بيشتر افراد در ناحيه اي كه شپش وجود دارد احساس خارش دارند.

در مورد شپش ( ت ن ا س ل ي ) مي توانند لكه هاي آبي كمرنگ به همراه قرمزي و خارش مشاهده كنيد.

برخي از افراد هم احساس خارش ندارند وفقط از طريق ديدن تخم حشره به وجود آن پي مي برند.

تخم حشره راحت قابل ديدن است چون جشره خود را از ديد پنهان مي كند.

آيا مي توانم كاري براي رهايي از شپش ها دهم؟

بله،براي رهايي از شپش ها مي توانند:

به داروخانه مراجعه كنيد و با مشورت با داروساز از يك لوسيون يا شامپويي كه لزوا تجويز پزشك نياز ندارد استفاده كنيد تا شپشها را از بين ببرد.

قبل از استفاده حتما بروشور دارو را مطالعه كنيد و با دقت طبف دستور آن از دارو استفاده كنيد.

استفاده از شانه به تنهايي و بدون دارو نمي تواند كارامد باشد حتي اگر حشرات به كلي خارج شوند،تخم هاي آنها بعد از 8 روز به حشره بالغ تبديل شوند.

ممكن است در مورد درمان هاي سنتي شپش مثل تخم مرغ، روغن زيتون، مايونز، سركه و ... شنيده باشيد اما پزشكان و متخصصين اين درمان ها را هرگز توصيه نمي كنند.

1. همچنين بايد شپش هايي را كه در خانه هست هم از بين ببريد.
 
2. نحوه از بين بردن شپش هاي خانه:
 
3. لباسهايتان را با آب گرم بشوييد و با حرارت خشك كنيد.
 
4. مبل و تخت و فرش را جارو كنيد.
 
5. هر چيزي را كه نمي توانيد بشوييد داخل كيسه در بسته قرار و 2هفته رها كنيد.
 
6. اكر شما ويا يكي از افراد خانوادهو يا هر فردي كه باشما زندگي ميكند دچار شپش شد تمام افراد پيرامون وي بايد از نظر شپش معاينه شوند.

آيا براي وجود شپش بايد به پزشك مراجعه كنم؟

اگر نمي توانيد از شپش رهايي يابيد به پزشك يا داروساز مراجعه كنيد تا با صلاح ديد وي دارو يا روش قوي تري براي شما پيشنهاد كند.

چگونه مي توان از شپش پيشگيري كرد؟

1. عدم استفاده از لباس، تخت و وسايل شخصي فرد آلوده.
 
2. عدم نزديكي زياد مثل آغوش گرفتن و رابطه ( ج ن س ي ) با فرد آلوده.
 
3. عدم كنجكاوي فرد غير متخصص براي ديدن شپش روي سر فرد آلوده.
 
4. شستن فوري دست ها يا هر قسمتي كه به طور عمد يا غيرعمد با فرد آلوده تماس پيدا كرده.

شپش در مدرسه

كودكان تا زماني كه شپش زنده روي سرشان موجود است (كه با تأييد پزشك مشخص مي شود) نبايد به مدرسه بروند.

دانش آموزاني كه با شپش هاي زنده تشخيص داده مي شوند بايد از تماس مستقيم (سر به سر) و خيلي نزديك به بقيه خودداري كنند و نيازي نيست فورا به خانه فرستاده شوند مي توانند در آخر زمان مدرسه به خانه رفته و درمان مناسب را آغاز كنند و دوباره به مدرسه برگردند.

تشخيص شپش سر:

گاهي تخم ها تا ماهها بع ازا يك شانه نرم ريز موها را به ارامي شانه كنيد.حد اقل دوبار كل سر را شانه كنيد.
اين كار را روي تخت يا زمين انحام ندهيد. ترجيحا داخل حمام انجام دهيد تا برروي موهاي ريخته نظارت داشته باشيد.
اگر موهايتان خيس است از يك نرم كننده براي سهولت در شانه كردن استفاده كنيد.
پيدا كردن تخم ها بدون حشره و به تنهايي نمي تواند دليل بر وجود هجوم فعال باشد چون گاهي تخم ها تا ماهها بعد از درمان هم ممكن است پيدا شوند (لزوما همه تخم ها به حشره تبديل نمي شوند).
شپش سر به معناي كثيف بودن يا بيمار بودن فرد نيست.
هيچگونه بيماري خطرناك يا درازمدت توسط شپش وجود ندارد ومنتقل نمي شود.
درمان شپش سر :
اگر كودك زير 2 سال داريد حتما به پزشك مراجعه كنيد.

انواع دارو هاي موضعي ضد شپش:

1-پرمترين(permethrin)
2-بنزيل الكل(benzyl alcohol)
3-ايورمكتين(ivermectin)
4-مالاتيون(malathion)
5-اسپينوسد(spinosad)
6-ليندان(lindan)
7-دايمتيكون(dimethicone)

از بين فراورده هاي موجود در ايران، پرمترين(permethrin) نسبت به بقيه ارجعيت دارد و همينطور ارزانتر است.
براي كودكان بالاي 2 ماه مي تواند استفاده شود و چون اين دارو جذب ندارد كاملا بي خطر است.

تخم اين حشرات بسيار به مو ها مي چسبند و به سختي جدا مي شوند و همچنين ممكن است خالي باشند و به حشره تبديل نشوند پس بسيار بسيار به ندرت باعث انتقال مي شوند.

پس دانش آموزي كه فقط تخم حشره دارد مي تواند به مدرسه برود.

طرز مصرف پرمترين:
قبل از استفاده حتما بروشور آن را كاملا مطالعه كنيد.
ابتدا مو هاي خشك خود را كاملا به پرمترين آغشته كنيد و به آرامي با شانه ي موجود در جعبه موها را شانه كنيد دقت كنيد ماده به كف سر برسد 10 دقيقه صبر كنيد و كاملا آبكشي نماييد، بهتر است آبكشي داخل سينك انجام شود تا زير دوش حمام كه روي بدنتان نريزد.
اين كار را 9 روز بعد هم تكرار كنيد.
به هيچ وجه از ليندان به عنوان درمان،خصوصا براي بچه ها بدون نظر پزشك يا داروساز استفاده نكنيد.

ليندان:
ليندان جذب پوستي نسبتا بالايي دارد و در صورت وجود مشكل پوستي مثل زخم در ناحيه مورد استفاده، جذب آن به شدت بالا مي رود و به علت نوروتوكسين بودن ممكن است باعث مواردي مثل تشنج و حتي مرگ شود.
اين موارد بيشتر بعد از چند بار استفاده گزارش شده اند لذا اين فراورده فقط بايد يكبارمصرف شود.
پس از درمان مجدد با ليدان خودداري كنيد.
ليندان در كودكان زير 10 سال و يا با سابقه تشنج و سرع منع مصرف دارد.

Dimethicon
لوسيون دايمتيكون به عنوان درمان شپش در اروپا استفاده مي شود.
اثر اين دارو بدين صورت است كه:
يك ماده به نام silicon-base است كه دور حشره را مي پوشاند و آبرساني حشره را مختل مي كند و نسبت به آن مقاومت ايجاد نمي شود.
بسيار ماده بي خطراست و عوارضي ندارد به همين دليل در دوران بارداري نيز استفاده مي شود.

طرز مصرف دايمتيكون(دايليس)موضعي در درمان شپش:
سر را كاملا با لوسيون آغشته كنيد و اجازه دهيد خشك شود محلول بايد 8 ساعت يا يك شب روي سر بماند سپس آبكشي كنيد و اين عمل را 8 روز بعد تكرار كنيد.

كوتريموكسازول دردرمان شپش:
اين دارو حتما به تشخيص و تجويز پزشك دارد
تركيب كوتريموكسازول خوراكي با پرمترين موضعي بسيار اثر بخشي بيشتري دارد.
كوتريموكسازول با از بين بردن باكتري هاي درون حشره باعث اختلال در توليد ويتامين B مورد نياز شپش مي شود.
TRIMETHOPRIM 10mg/kg هر 12 ساعت به مدت 10 روز با پرمترين موضعي اثر بخشي بيشتري در مطالعات نشان داده اند.

منبع: مقاله شپش سر داروخانه مهتاطب